Cykl: Nowość wypiera starożytność, czyli Nowe Siedem Cudów Świata cz. 1

Nowy cykl czas zacząć.

Wielki Mur Chiński

W 1987 roku został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO, a 7 lipca 2007 ogłoszono go jednym z siedmiu nowych cudów świata.
  Zbiorcza nazwa systemów obronnych składających się z zapór naturalnych, sieci fortów i wież obserwacyjnych oraz (w najbardziej strategicznych miejscach) murów obronnych z ubitej ziemi, murowanych lub kamiennych, osłaniających północne Chiny przed najazdami ludów z Wielkiego Stepu. Tradycyjnie przyjmuje się, że Wielki Mur rozciągał się od Shanhaiguan (nad zatoką Liaodong) do Jiayuguan w górach Nan Shan na długości ok. 2400 km. Nazywany jest też "Murem 10 000 Li" (10 000 nie powinno być tutaj traktowane dosłownie i oznacza raczej "nieskończoną długość" muru).
  Doniesienia prasowe, według których łączna długość budowli ma wynosić 8851,8 km i składać się odpowiednio z 6259,6 km – murów wzniesionych ludzką ręką, 2232,5 km – barier naturalnych, takie jak rzeki i wzgórza i 359,7 km rowu, pochodzą najprawdopodobniej z doniesienia China Daily. Należy je uznać za wyniki pomiaru całego systemu fortyfikacji, a nie za pomiar długości "muru", gdyż takowy, w postaci jednolitej konstrukcji nigdy nie istniał. Umocnienia w różnych epokach wznoszono w różnych miejscach, w zależności od bieżącej sytuacji politycznej; warunki naturalne powodowały, że część z nich budowano w tych samych, kluczowych punktach (np. na przełęczach górskich).


Pierwsze wały i pierwszy "Wielki Mur"
  Wały ziemne należą do podstawowych chińskich konstrukcji obronnych, zwłaszcza w roli fortyfikacji miejskich. Budowa umocnień na granicach państw sięga Okresu Walczących Królestw; znacznej długości wały dzieliły m.in. państwa Wei i Qin; swą północną granicę, przed najazdami nomadów chroniły wałami państwa Yan i Zhao; południową – Zhao i Chu. Najstarsze źródła tekstowe na ich temat pochodzą z 656 r. p.n.e. i dotyczą murów królestwa Chu.
  Pierwszy "Wielki mur" miał wznieść pierwszy cesarz Chin w III wieku p.n.e.; miała to być zarówno zapora przed najazdem jak i symbol potęgi władcy. Przy budowie miało zginąć z wycieńczenia ok. miliona robotników, a zmarłych miano zamurowywać w ścianach konstrukcji. Opowieści te były elementami legendy tyranii Qin Shi Huanga; rzeczywiste dowody na budowę przez niego "Wielkiego Muru" są bardzo skąpe.
  W Shi Ji Sima Qian poświęca Wielkiemu Murowi dwa krótkie akapity, mówiące, że generał Meng Tian z 300 tysięczną armią najpierw pobił nomadów Xiongnu w stepie, a następnie umocnił granicę budując 44 umocnione miasta, wały i wieże w miejscach, gdzie było to konieczne. Całość miała sięgać od Lintao do Liaodongu na długość "10 tysięcy li." Operacje Meng Tiana rozpoczęły się w 214 p.n.e., zaledwie cztery lata przed śmiercią Pierwszego Cesarza, co uniemożliwiałoby skonstruowanie wielkiej linii obronnej. Jest prawdopodobne, że ofensywa Meng Tiana wyruszyła z północnej granicy państwa Qin, umocnionej wałem przez króla Zhaoxianga i dotarła do dawnego wału, zbudowanego przez Zhao, na północ od pustyni Ordos. Mógł on następnie umocnić tę istniejącą już linię obrony. Znaleziska archeologiczne wskazują, że linia umocnień spotykała dawne wały Qin w Gansu, a na przeciwległym końcu wały Yan w Liaodongu. Ponadto, właściwe umocnienia zabezpieczały tylko odsłonięte fragmenty terenu, meandrując tak, by maksymalnie wykorzystać przeszkody naturalne, co w pełni zgadza się z informacjami z Shi Ji.
  Fakt, że wały państwa Zhao, odbudowane przez Qin, i wały Yan w środkowej Mandżurii sięgały daleko poza obszar osadnictwa chińskiego i tworzyły linię umocnień przechodzące przez tereny nomadów (o czym świadczą znaleziska archeologiczne z ich sąsiedztwa), może sugerować, że miały charakter nie obronny, a ofensywny, znacząc granicę zajętego terytorium i stanowiąc linię komunikacyjno-wypadową do operacji dalej na północ. Obszary stepu na południe od nich mogły służyć do hodowli koni, potrzebnej używanej od V w. p.n.e. przez chińskie państwa kawalerii.